Medisch
Dr. Wilma mesker (60) houdt zich al veertig jaar bezig met kankeronderzoek. Ze was onder meer nauw betrokken bij een revolutionaire bloedtest waarmee de ziekte in een vroeg stadium kan worden opgespoord. Binnenkort verschijnen de resultaten van een nieuwe studie naar de behandeling van borst- en darmkanker.
DR. Wilma Mesker
doet baanbrekend
onderzoek
naar kanker
Tekst: Jaap van Ekeris | Fotografie: Lieven Engelen
Als jonge studente aan de Hogere Laboratoriumschool werd Wilma Mesker gegrepen door oncologie. Toen ze wat later de kans kreeg om in het Leids Universitair Medisch Centrum onderzoek te doen naar kanker, greep ze die met beide handen aan. ‘Ik weet nog dat ik voor het eerst onder een microscoop naar tumorcellen keek en zag hoe ze van normaal naar grillig gingen. De beelden van die actieve cellen kan ik me zo voor de geest halen. Daar wilde ik meer van weten.’
Vroeg opsporen
Inmiddels is de geboren en getogen Noordwijkse alweer vijftien jaar hoofdonderzoeker bij de afdeling Heelkunde van het ziekenhuis in Leiden. Associate professor, staat er op haar kaartje. Ze heeft een groot aantal wetenschappelijke publicaties op haar naam, verzorgt lezingen, bezoekt nationale en internationale congressen, geeft les en begeleidt een groep jonge onderzoekers. ‘Mijn werk is mijn passie,’ vertelt ze in haar huis in de wijk Vinkeveld, met fraai uitzicht op de Coepelduynen. ‘Hoe kan ik kanker zo vroeg mogelijk opsporen? En hoe kan ik de patiënt zo goed mogelijk behandelen? Met die vragen houd ik me bezig, daar ligt mijn hart.’
Wilma Mesker stond mede aan de basis van een baanbrekende studie waarmee kanker via een bloedtest snel kan worden getraceerd. Ze legt uit: ‘We nemen bij patiënten een buisje bloed af en kijken naar de eiwitten daarin. Mensen met kanker hebben namelijk een ander eitwitpatroon. Met de test kunnen we “ontspoorde” eiwitten inzichtelijk maken. Op die manier is het mogelijk in de toekomst te bepalen of iemand borstkanker heeft. We hebben al bij zo’n 1.250 vrouwen bloed afgenomen en willen er nog meer testen. Wat we hebben geconstateerd is dat, als je naar de eiwitten kijkt, die soms twee jaar van tevoren al aan het veranderen zijn.’ De resultaten zijn goed en het onderzoek heeft internationaal groot aanzien. ‘Vorig jaar hadden we tijdens een Europees congres in Barcelona de beste presentatie op het gebied van vroege opsporing.’
Juiste behandeling
Ze vertelt over een nieuw borst- en darmkankeronderzoek, dat op korte termijn wordt gepubliceerd. ‘De afgelopen vijf jaar hebben we in vijftien Europese landen 1.500 patiënten onderzocht. Daarbij is niet alleen gekeken naar tumorcellen, maar ook naar zogeheten littekencellen. Op basis hiervan kan, kort gezegd, worden bepaald welke behandeling het beste is voor een patiënt. Chemotherapie? Bestralingen? Allebei? Kies je voor een agressieve behandeling of juist niet?
We hebben bijvoorbeeld bij borstkanker gezien dat voorafgaand aan chirurgie chemotherapie bij sommige vrouwen niet werkt. Als je van tevoren kunt bepalen of iemand wel of niet gaat reageren, is het mogelijk om tijdig voor een andere behandeling te kiezen. Zo kun je kostbare tijd winnen – of beter gezegd: niet verliezen.’
Geen schade aanrichten
Wilma Mesker hoopt dat het onderzoek volgend jaar al wordt toegevoegd aan de internationale richtlijnen, wat betekent dat het mag worden toegepast in de behandel-
kamers van de ziekenhuizen. Wat haar betreft kan het niet snel genoeg gaan. ‘Onder meer door de vergrijzing krijgen we in toenemende mate te maken met kanker. Gelukkig is het steeds beter te behandelen. Uiteindelijk wordt kanker een chronische ziekte, verwacht ik. Maar onderzoek blijft hard nodig. Wat ik wil is die kwade cellen vóór zijn; enerzijds door vroege opsporing, anderzijds door ervoor te zorgen dat ze geen schade kunnen aanrichten.’
‘Uiteindelijk wordt kanker een chronische ziekte, verwacht ik. Maar onderzoek blijft hard nodig’
Fondsen werven
Onderzoek naar kanker kost geld. Veel geld. Als een van de weinige onderzoekers werft dr. Wilma Mesker haar eigen fondsen door in de regio mensen direct te betrekken bij haar
werk, via onder andere het Bollenstreekfonds (ruim honderd donateurs) en de lokale Rotaryclubs Lisse-Bollenstreek en Noordwijk. Haar onderzoeken worden ook financieel gesteund
door KWF, Pink Ribbon en andere instanties. ‘Ik ben daar enorm dankbaar voor,’ zegt Wilma.
Meer informatie is te vinden op de website van de Bontius Stichting van het LUMC,
www.lumc.nl, en www.bollenstreekfonds.nl.